IPCC esebı qaityp kelmeitın klimattyq nüktege jaqyndau turaly eskertedı

Bırıkken Ūlttar Ūiymynyñ qoldauymen Klimattyñ özgeruı jönındegı Ükımetaralyq Panel (IPCC) jahandyq klimattyq özgerısterdıñ qazırgı jağdaiy men keleşegın bağalaityn jaña baiandama jarialady. Būl esep IPCC Altynşy bağalau esebın qūraityn tört bölıktıñ bırınşısı bolyp tabylady. Onyñ avtory 234 ğalym, sarapşylar 14000 ğylymi basylymdy bağalady.

Būl tūrğyda IPCC esepte bırneşe türlı senarilerdı anyqtaidy. 2030 jyldardyñ basynda älemdegı temperatura barlyq emisialyq senariler boiynşa 1,5 gradusqa joğarylauy mümkın degen qorytyndyğa keldı, būl jahandyq jylynudyñ 2040 jylğa qarai syni nüktege jetetının boljauğa mümkındık beredı. Būl būryn oilağannan şamamen 10 jyl būryn. Tıptı nöldık şyğaryndy senariınde de ğalamdyq jylynu industriağa deiıngı kezeñmen salystyrğanda 2040 jylğa qarai 1,7 gradusqa jetuı mümkın. Eger älem nöldık şyğaryndyğa jetpese de, maqsatty deñgeiden 1,5 gradusqa asyp ketuı mümkın, bıraq būl maqsatqa jetu barysynda jahandyq şyğaryndylar tömendei bastağanda temperatura qaitadan tömendeuı mümkın.

Salystyru üşın, eñ naşar senari 2041 jyldan 2060 jylğa deiın 2,4 gradusqa deiın jyluğa äkeluı mümkın, al osy ğasyrdyñ soñyna qarai jahandyq jylynu önerkäsıpke deiıngı deñgeiden 4,4 gradusqa deiın köterıludı jalğastyrady.

Esepte klimattyñ özgeruınıñ keibır äserlerı (teñız deñgeiınıñ köterıluı jäne t. IPCC sarapşylary klimatty tūraqtandyru parniktık gazdar şyğaryndylaryn belsendı, tez jäne tūraqty tömendetudı jäne SO2 şyğaryndylarynyñ nöldık deñgeiıne jetudı talap etetınıne nazar audarady. Basqa parniktık gazdar men auany lastaityn zattardy, äsırese metandy şekteu adam densaulyğyna da, klimatqa da paidaly boluy mümkın.

Esep jarialanğannan keiın, COP26 prezidentı men Ūlybritania deputaty Alok Şarma ükımetter men biznestı 1.5 ° C maqsatty qoldau üşın maqsatty şaralar qabyldauğa şaqyrdy.